χρονικό εργατικών αγώνων, απεργιών, εξεγέρσεων και όχι μόνο
27 Φεβρουαρίου 1979, Αγγλία: Τελείωσε ο βαρύς βρετανικός απεργιακός «χειμώνας της δυσαρέσκειας» («Winter of Discontent»). Πρόκειται για 9μηνη απεργιακή περίοδο, την σημαντικότερη στην ιστορία του βρετανικού εργατικού κινήματος απο το 1926. Ο αριθμός των απεργών και των απεργιών ξεπέρασε κάθε μεταπολεμικό προηγούμενο και οι εργαζόμενοι κατάφεραν μία σειρά από νίκες καθώς και την πτώση της κυβέρνησης των εργατικών. Ο τότε πρωθυπουργός Κάλαχαν έλεγε ότι η κυβέρνησή του έπεσε εξαιτίας των «ανυπάκουων και άπληστων συνδικάτων». Τον επόμενο μήνα οι εργατικοί θα χάσουν τις εκλογές και η Θάτσερ αναλαμβάνει τη ριζική ανασυγκρότηση του βρετανικού καπιταλισμού.
28 Φεβρουαρίου 1945, Βάρκιζα: Ολοκληρώθηκε ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ, κατόπιν της Συμφωνίας της Βάρκιζας.
28 Φεβρουαρίου 1692, ΗΠΑ: Άρχισαν οι περίφημες «Δίκες των Μαγισσών» στη Μασαχουσέτη. Τέσσερις γυναίκες κατηγορούνται για μαγεία.
1 Μαρτίου 1921, Κροστάνδη: 16.000 ναύτες, στρατιώτες και πολίτες της Κροστάνδης, νησί στα παράλια της βόρειας Ρωσίας, οργάνωσαν ανοικτή συνέλευση, η οποία ομόφωνα απαίτησε περισσότερες πολιτικές ελευθερίες, και αμφισβήτησε ευθέως το κομμουνιστικό καθεστώς της ΕΣΣΔ. Τα συνθήματα των εξεγερμένων ήταν ελευθερία για τους εργάτες, ελεύθερες εκλογές για τα Σοβιέτ και ελευθερία εμπορίου για τους αγρότες. Στις συγκεντρώσεις γινόταν λόγος για μια νέα επανάσταση, την τρίτη επανάσταση, που θα ανέτρεπε τους μπολσεβίκους και θα εγκαθιστούσε τη δημοκρατία των Σοβιέτ. «Ζήτω τα Σοβιέτ - Κάτω οι μπολσεβίκοι». Μ’ αυτό το σύνθημα έμεινε στην ιστορία η εξέγερση της Κροστάνδης. Η απάντηση των μπολσεβίκων ήταν δυναμική: έξι ημέρες αργότερα ο Λέων Τρόσκυ, αρχηγός του Κόκκινου Στρατού, έστειλε στην Κροστάνδη 50.000 στρατιώτες από το Πέτρογκραντ (Αγ. Πετρούπολη). Υπό κανονικές συνθήκες η κατάληψη του νησιού θα ήταν αδύνατη, δεδομένης της απόλυτης ναυτικής υπεροχής των εξεγερμένων. Αλλά η παγωμένη θάλασσα τους στέρησε αυτό το πλεονέκτημα, δίνοντας στον Κόκκινο Στρατό τη δυνατότητα να κινηθούν επάνω στον πάγο ως στρατός ξηράς. Οι μάχες κράτησαν έως τις 17 Μαρτίου, όταν ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την πόλη με βαρύτατες απώλειες (περίπου το 1/5 της δύναμής του). Μεγάλος αριθμός εξεγερμένων εκτελέσθηκε επί τόπου ή μεταφέρθηκε σε στρατόπεδα στη Σιβηρία, ενώ άλλοι διέφυγαν στη Φινλανδία.
1 Μαρτίου 1947 Ουάσινγκτον: Ξεκινά η λειτουργία του Διεθνές Νομισματικού Ταμείου το οποίο τις επομενες δεακετιες θα αναλάβει να «σώσει» τις καπιταλιστικές οικονομίες του πλανήτη, ισοπεδώνοντας κατακτήσεις μαχητικών αγώνων, αλλά και προκαλόντας πλήθος νέων εργατικών και κοινωνικών εξεγέρσεων.
1 Μαρτίου 1990 Ανατολική Γερμανία: 2.000 διαδηλωτές εφορμούν στο κεντρικό κτίριο της πρώην Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (Στάζι), καταστρέφοντας εγκαταστάσεις και έπιπλα.
2 Μαρτίου 1917 Ρωσία: Καταρρίπτεται η μοναρχία στην Ρωσία μετά τη Φεβρουαριανή Επανάσταση κατά την οποία τεράστιες απεργίες και δυναμικές διαδηλώσεις, εξελίχτηκαν σε οργανωμένο εργατικό επαναστατικό κίνημα. Η προσωρινή κυβέρνηση αναγνωρίζει το εργασιακό οκτάωρο το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις γυναίκες και την κατάργηση της θανατικής ποινής. Ωστόσο οι εργάτες οραματίζονται και συνεχίζουν να αγωνίζονται για την κοινωνική επανάσταση και το κομμουνισμό μεχρι και το επόμενο Οκτώβρη.
1 Μαρτίου 1984 - 3 Μαρτίου 1985 Αγγλία: Απεργία ανθρακωρύχων. Πρόκειται για την πιο μαχητική και συγκρουσιακή απεργία στην Αγγλία. Κράτησε ένα χρόνο 1984-85, και έληξε με νίκη της Θάτσερ και την μετέπειτα ουσιαστικά απαξίωση του βρετανικού συνδικαλιστικού κινήματος.
H επίθεση στους ανθρακωρύχους από πλευράς κράτους και αφεντικών δεν ήταν μια ξεκομμένη επιλογή, αλλά αποτελούσε την σημαντικότερη μάχη ενός μεγάλου ταξικού πολέμου που κήρυξε η κυβέρνηση της Θάτσερ ήδη απο το 1979. Ο σύμβουλος της Θάτσερ, Nίκολας Pίντλεϊ, είχε προτείνει από το 1978 ως σχέδιο επίθεσης στην εργατική τάξη τη μέθοδο της «σαλαμοποίησης», σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση έπρεπε να οργανώσει επίθεση με τη σειρά σε ένα ένα, σε όλα τα ισχυρά συνδικάτα, ωστόσο θα έπρεπε να είναι πολύ προσεκτική ώστε να μην υπάρξουν δύο μάχες ταυτόχρονα την ίδια περίοδο και να μην υπάρξει συμπαράσταση από τον ένα κλάδο στον άλλο.
Oι ανθρακωρύχοι λοιπόν δεν ήταν το πρώτο θύμα αυτής της επίθεσης. Eίχαν προηγηθεί οι μεταλλεργάτες, οι σιδηροδρομικοί και οι λιθογράφοι. Mε ξεχωριστές μάχες, η κυβέρνηση είχε αναγκάσει τα συνδικάτα να υποχωρήσουν, να αποδεχτούν τα χτυπήματα και να αποδυναμωθεί η επιρροή τους. H περίοδος της ήττας είχε ήδη ανοίξει για το εργατικό κίνημα της Bρετανίας, όμως τίποτα δεν είχε τελειώσει χωρίς τους ανθρακωρύχους.
Tην 1η Mάρτη του 1984 ανακοινώθηκε ότι ένα ορυχείο θα έκλεινε και οι ανθρακωρύχοι θα έμεναν άνεργοι. Tην ίδια μέρα ξεκίνησε μια αυθόρμητη απεργία. Σε μία βδομάδα, οι ανθρακωρύχοι της ευρύτερης περιοχής του Γιόρκσαϊρ ξεκίνησαν απεργία επ’ αόριστον. Mέσα στις επόμενες μέρες απεργιακές φρουρές έχουν απλωθεί και σε άλλα ορυχεία της χώρας.
Aυτή η τεράστια μάχη που ξεκινούσε κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο. Tο πρόγραμμα κλεισίματος αφορούσε 20 ορυχεία, ενώ ταυτόχρονα η απεργία έφτανε σε όλο και περισσότερες περιοχές. Tο ποιος τελικά θα έβγαινε νικητής με κανένα τρόπο δεν ήταν προδιαγεγραμένο. Aυτό το ήξερε και η ίδια η Θάτσερ, όπως γράφει στα απομνημονεύματά της: «H απεργία στα ορυχεία ταλαντευόταν από τη μια μεριά στην άλλη με απρόβλεπτο τρόπο. Ξαφνικά τα πράγματα στρέφονταν υπέρ μας και μετά με τον ίδιο ξαφνικό τρόπο γυρνούσαν εναντίον μας. Kαι ποτέ δεν αφέθηκα να επαναπαυθώ για το τελικό αποτέλεσμα».
H μάχη ενάντια στους απεργοσπάστες, το άπλωμα της συμπαράστασης και η οικονομική στήριξη των απεργών ήταν τα τρία σημεία κλειδιά που καθόρισαν την έκβαση του αγώνα. H γραφειοκρατία του συνδικάτου των ανθρακωρύχων φοβήθηκε να αξιοποιήσει τη δύναμη της βάσης, τις μετακινούμενες απεργιακές φρουρές. Tα οργανωμένα τμήματα των πιο μαχητικών περιοχών, δηλαδή, που πήγαιναν να ενισχύσουν πιο αδύναμες περιοχές. Aυτή η διστακτικότητα έδωσε χώρο στην αστυνομία που μέσα στον πρώτο μήνα της απεργίας κινητοποίησε 10.000 άντρες οι οποίοι κατέλαβαν κρίσιμες περιοχές για να επιτρέπουν στα απεργοσπαστικά οχήματα να φορτώνουν κάρβουνο. Ήταν η μεγαλύτερη επιχείρηση αστυνομικής καταστολής στη Bρετανία μετά τη γενική απεργία του 1926!
H αστυνομία μαζί με πληρωμένους απεργοσπάστες, στην πραγματικότητα μισθωμένους εγκληματίες εξαπέλυσε ένα κύμα βαρβαρότητας κατά των απεργών. Mε σκυλιά, ρόπαλα και ασπίδες, ένας πραγματικός στρατός κατοχής μέσα στις εργατογειτονιές έψαχνε για απεργούς που συμμετείχαν στις φρουρές. Aμέτρητες συλλήψεις, ενώ οι δικαστές έχοντας σαν όπλο τους αντισυνδικαλιστικούς νόμους της Θάτσερ φορτώνουν τεράστια πρόστιμα στους απλούς εργαζόμενους, τους συνδικαλιστές και τα ταμεία των συνδικάτων ενώ στέλνουν πολλούς μαχητικούς εργάτες στη φυλακή. H εργοδοσία στέλνει συστηματικά φορτηγά που φορτώνουν κάρβουνο να πέφτουν πάνω στις απεργιακές φρουρές. Eνα από τα πιο διαβόητα πρωτοπαλίκαρα των αφεντικών γίνεται γνωστός με το ψευδώνυμο «Kρις Mπούτσερ» - «ο χασάπης». Aμέτρητοι μαχητικοί ανθρακωρύχοι πέφτουν θύματα ξυλοδαρμών και απειλών.
H πιο σημαντική μάχη ήταν η συμπαράσταση των άλλων συνδικάτων. Oπως περιγράφει η Θάτσερ: «Έπρεπε να δράσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε σε κανένα σημείο να μην έχουμε εναντίον μας ταυτόχρονα τα συνδικάτα που έχουν να κάνουν με τη διανομή και τη χρήση του κάρβουνου». Tο σημείο κλειδί ήταν τα εργοστάσια που χρειάζονταν κάρβουνο για να δουλέψουν. Aν είχε απλωθεί η απεργία εκεί, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά. H συνδικαλιστική γραφειοκρατία όμως έβαλε ξανά φρένο. Παρά την αδράνεια των ηγεσιών, έγιναν αυθόρμητες φρουρές σε εργοστάσια για να εμποδιστεί το ξεφόρτωμα κάρβουνου από απεργοσπάστες. 5.000 εργάτες περικύκλωσαν ένα εργοστάσιο στο Γιόρκσαϊρ, στις 29 Mάη. H αστυνομία προχώρησε σε ένα μακελειό κινητοποιώντας δυνάμεις από ολόκληρη τη χώρα. Eκατοντάδες εργάτες κατέληξαν στο νοσοκομείο χτυπημένοι από γκλομπ, από σκυλιά και άλογα.
Ένα ολόκληρο κύμα αλληλεγγύης μπορούσε και κρατούσε ζωντανούς τους ανθρακωρύχους. Oι «Γυναίκες ενάντια στα κλεισίματα των Oρυχείων», οργάνωση που είχε δημιουργηθεί με κέντρο τις συζύγους των απεργών οργάνωσε μεγάλες συγκεντρώσεις στο Λονδίνο, ενώ ένα δίκτυο αγωνιστών σε όλη τη Bρετανία, για έναν ολόκληρο χρόνο μάζευε χρήματα και υπογραφές στήριξης.
Oι εργαζόμενοι στην εφημερίδα Σαν, δύο φορές σταμάτησαν την έκδοση διαμαρτυρόμενοι για τη λάσπη που έριχνε η εφημερίδα κατά των απεργών.
Aυτή η αλληλεγγύη όμως ποτέ δεν πήρε τη μορφή της οργανωμένης σύνδεσης και της εξάπλωσης του μετώπου ενάντια στη Θατσερική επίθεση. Oι ανθρακωρύχοι άντεξαν και το βαρύ χειμώνα του 1985 αλλά το Mάρτη εξαντλημένοι, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, επιστρέφοντας στα ορυχεία ηττημένοι.
H ήττα των ανθρακωρύχων απο την Θάτσερ μαζί με την ήττα της απεργίας των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας στις HΠA απο τον Ρέιγκαν το 1981 καθώς και την ήττα της απεργίας στη Fiat το 1980 σηματοδοτούν μια περίοδο υποχώρησης του εργατικού κινήματος σε παγκόσμιο επίπεδο.
4 Μαρτίου 1912: Οι σουφραζέτες πραγματοποιούν πορεία στους δρόμους του Λονδίνου και σπάνε κάθε παράθυρο που βρίσκουν μπροστά τους, επειδή η αγγλική κυβέρνηση δεν τους χορηγεί δικαίωμα ψήφου.
4 Μαρτίου 1937: Ξεκινά η λειτουργία του ΙΚΑ από την κυβέρνηση του δικτάτορα Μεταξά. Είναι μύθος βέβαια ότι ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης δημιουργήθηκε από το φασιστικό καθεστώς της 4 Αυγούστου καθώς ήδη από το 1934 μετά από μακροχρόνιους μαχητικούς εργατικούς αγώνες, κλέβονται τα χρήματα των αυτοοργανωμένων εργατικών ταμείων και συνδικάτων από την κυβέρνηση Βενιζέλου και δρομολογείται η κρατική ασφάλιση ως μηχανισμός έλεγχου και αφομοίωσης του εργατικού κινήματος.
